#1z4zasad – krok IV: ograniczenie stresu

« wróć 1z4zasad krok IV ograniczenie stresu

#1z4zasad – krok IV: ograniczenie stresu

Pamiętacie nasz cykl #1z4zasad, na który składają się ekologiczne jedzenie, aktywność fizyczna, regeneracja i ograniczenie stresu? Dzisiaj porozmawiamy o stresie – jego przyczynach, konsekwencjach dla zdrowia oraz metodach radzenia sobie w stresujących sytuacjach.

Po co nam stres?

Niegdyś stres był bardzo dobrym narzędziem adaptacyjnym. To właśnie dzięki niemu nasz gatunek mógł przetrwać nawet w ekstremalnych sytuacjach, ponieważ stres dawał wyraźny sygnał organizmowi, że dzieje się coś niebezpiecznego, z czym trzeba sobie poradzić za pomocą walki lub ucieczki.

Choć współcześnie fizyczne i psychiczne napięcie również spełnia istotną rolę, to jednak czynników stresujących jest o wiele więcej. Spotykamy się z nimi na co dzień, a ciało przyzwyczajamy do nieustannej gotowości. Zagrożenie w postaci stresu nie tylko negatywnie wpływa na samopoczucie, ale również szeroko pojmowane zdrowie.

Przygotowany przez nas program #1z4zasad zakłada, że szczęśliwe i spokojne życie oparte jest na czterech równoważnych filarach: ekologicznym jedzeniu, aktywności fizycznej, regeneracji oraz ograniczeniu stresorów. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj.

Czym jest stres?

Zapewne każdy z nas ma swoją własną definicję stresu, wynikającą z przeczuć i doświadczeń. Mimo że łączą nas objawy pojawiające się w sytuacjach napięcia, to i tak – samo odczuwanie stresu może się różnić w zależności od indywidualnych predyspozycji. Niemniej jednak, stres jest reakcją biologiczną, a więc w pewnym stopniu mierzalną i dającą się zamknąć w ramy definicji.

Stresem nazywamy więc zespół reakcji organizmu, które objawiają się w sytuacjach uznawanych przez nas jako niebezpieczne, niepożądane i wytrącające nas zarówno z fizycznej, jak i psychicznej równowagi. To zupełnie naturalna odpowiedź ciała, która powinna trwać tylko tyle, ile trwa zagrożenie. Dlatego też nie każdy stres powinien być uznawany za negatywny. Bywa nawet tak, że to właśnie dzięki niemu, udaje się osiągnąć wysoki stopień na egzaminie, awansować w pracy, a nawet uratować sobie lub komuś życie.

Źródła stresu

Niektóre mechanizmy stresu są wrodzone i dzielimy je ze wszystkimi. Nasze organizmy są bowiem podobne i pewne sytuacje wywołują w nas takie same reakcje. Przykładami niech będą bezpośrednie zagrożenie życia, choroba bliskiej osoby, bycie świadkiem lub uczestnikiem wypadku, czy konieczność ucieczki. Wówczas praktycznie każdy, kto stanie twarzą w twarz z takimi wydarzeniami, dostanie od ciała odpowiedź w postaci napięcia. Jednak oprócz wyżej wymienionych – ekstremalnych – sytuacji, źródła stresu leżą przede wszystkim w naszej psychice i to właśnie od jej odporności zależne jest to, jak silne będą nasze reakcje i jak będziemy sobie z nimi radzić. Niestety, stres płynący z takich stresorów, najczęściej jest tym najbardziej niebezpiecznym i wyniszczającym, ponieważ trwa przez długi czas, niepotrzebnie utrzymując organizm w ciągłym napięciu.

Najbardziej popularne źródła stresu:

  1. Kariera zawodowa. Zdecydowanie najwięcej napięcia odczuwamy w związku z pracą. Obowiązki zawodowe, konflikty z szefem lub współpracownikami, a nawet dojazdy do miejsca zatrudnienia, mogą być czynnikami stresującymi. Dodatkowo, bardzo duże napięcie może wywoływać myśl o utracie pracy.
  2. Choroba. Zarówno własne dolegliwości zdrowotne, jak i poważne schorzenie bliskiej osoby, to źródła silnego stresu. Niestety, w tym przypadku stres jest chroniczny i na dodatek z całą pewnością nie pomaga w poprawie kondycji zdrowotnej.
  3. Zmiany. Każda istotna zmiana dotycząca naszego życia potrafi wywołać niepokój oraz stres. Mogą to być nawet pozytywne i z punktu widzenia danej osoby przyjemne zmiany, jak chociażby ślub, albo przeprowadzka do nowego mieszkania. Niemniej jednak, taka mniejsza czy większa rewolucja, burząca dotychczasową równowagę, naraża nas na odczuwanie napięcia.
  4. Problemy finansowe. Niewątpliwie kłopoty z finansami są jednym z najbardziej silnych stresorów. Kredyty, pożyczki i długi, a już zwłaszcza trudności z ich spłacaniem, powodują, że zadłużony żyje w sytuacji nieustannego stresu oraz zagrożenia.
  5. Kłopoty i zmartwienia. Problemów życia codziennego nie da się całkowicie wyeliminować, to praktycznie niemożliwe. Niemniej jednak, są osoby mniej odporne na nawet najmniejsze zmartwienia. Potrafią je rozpamiętywać, głowić się nad nimi, szukać rozwiązania. Wówczas, drobny kłopot może przeobrazić się w wielki problem i znacząco wpłynąć na zdrowie psychiczne i odporność.

 

Najczęstsze objawy stresu

Podobnie jak w przypadku źródeł stresu, czyli stresorów, tak samo z objawami – są one wrodzone, biologiczne oraz indywidualne, zależne od każdego z nas.

W chwili odczuwania napięcia, wynikającego z sytuacji, którą organizm odbiera jako zagrożenie, znacznie wzrasta produkcja kortyzolu, czyli tak zwanego hormonu stresu, a jednocześnie spada poziom dopaminy i serotoniny. Co to w praktyce oznacza dla naszego ciała? Jest ono w fazie napięcia i przygotowuje się na spotkanie z niebezpieczną sytuacją. Dlatego też, kiedy się stresujemy, jesteśmy nienaturalnie pobudzeni, podnosi się ciśnienie krwi, dłonie się pocą, serce kołacze, jesteśmy podenerwowani i nie możemy się uspokoić. Jeśli taki stan trwa zaledwie chwilę i jest reakcją chociażby na publiczne wystąpienie, wówczas może pomóc zmobilizować się do działania. Jednak współcześnie, kiedy mamy coraz częściej do czynienia ze stresem przewlekłym, takie objawy prowadzą do wyniszczenia organizmu.

Powyższe objawy dotyczą nas wszystkich, kiedy tylko doświadczamy lęku lub napięcia. Jednak oprócz tych reakcji, posiadamy także zespół takich cech, które są zależne od naszych indywidualnych predyspozycji. W przypadkach stresu możemy doświadczyć:

  • uczucia zimna
  • dreszczy
  • nadmiernego apetytu lub jego całkowitego braku
  • zmęczenia
  • płaczliwości
  • jąkania
  • tików nerwowych
  • agresji lub apatii
  • zaburzenia koncentracji i pamięci
  • płaczliwość i tak zwanej huśtawki nastrojów

 

Zdrowotne konsekwencje przewlekłego stresu

Niestety, coraz większa grupa ludzi, w tym również nastolatków i dzieci, narażona jest na odczuwanie chronicznego stresu, wyniszczającego cały organizm. Sytuacje stresogenne, jakich doświadczamy na co dzień, wcale nie powodują, że zaczynamy się na nie uodparniać. Co więcej, są dla naszego ciała tym groźniejsze, im dłużej trwają.

W momencie odczuwania stresu, wydziela się kortyzol. Gdy nie jesteśmy w stanie wyładować wezbranego w nas napięcia, a kortyzol nie ma ujścia, zaczyna on niszczyć nasze własne tkanki, doprowadzając do chorób autoimmunologicznych, czyli takich, gdzie organizm atakuje sam siebie.

Dalej – z powodu tego hormonu oraz wydzielanych razem z nim adrenaliny i noradrenaliny – możemy spodziewać się także problemów z układem krążenia. Mając podwyższone ciśnienie krwi, jesteśmy bardziej narażeni na zawał, arytmię serca, a nawet miażdżycę. Nie można również zapomnieć o niezwykle negatywnym wpływie stresu na układ trawienny. Objawem takiego stałego podenerwowania może być zaburzenie motoryki jelit, zaparcia albo biegunki oraz wrzody.

To najpoważniejsze skutki chronicznego stresu, ale oczywiście nie jedyne. Istnieje szereg innych konsekwencji, które w przykry sposób mogą oddziaływać na życie osoby borykającej się z przewlekłym napięciem. Należą do nich przede wszystkim bóle głowy, migreny, bóle karku i pleców, większa skłonność do spożywania alkoholu i sięgania po używki, wypadanie włosów, trądzik, rumienie na twarzy oraz dekolcie, apatia, złość, płaczliwość, zmiany apetytu, a także depresja. Ta ostatnia choroba jest niestety coraz częstszą konsekwencją permanentnego stresu.

Stres a depresja

Depresja to bardzo złożone schorzenie, którego przyczyną może być szereg czynników, jednak uznaje się, że jednym z najczęstszych jest właśnie stres. Depresja może być następstwem chwilowego, ale bardzo silnego napięcia, jak chociażby śmierci bliskiej osoby, lub też przewlekłego stresu, powoli siejącego spustoszenie w organizmie.

Depresja z całą pewnością nie jest chorobą, którą można leczyć na własną rękę lub przy pomocy nawet najszczerszych chęci rodziny i znajomych. To poważna i skomplikowana dolegliwość, która nieleczona może przynieść nawet tragiczne konsekwencje. Dlatego też, warto bacznie przyglądać się swoim reakcjom na stresory oraz czynniki wzbudzające w nas niepokój czy poczucie utraty bezpieczeństwa. Jeśli zaobserwujemy pierwsze sygnały wypalenia, dużego przemęczenia, nieustannego lęku i podenerwowania, a jednocześnie poczucie bezsilności i pustki, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Stres można ograniczyć wieloma skutecznymi sposobami, jednak kiedy już doszło do tego, że wywołał on depresję, trzeba sięgnąć po fachową pomoc.

Ogranicz stres do minimum, pamiętaj o odpoczynku

Ogranicz stres do minimum, pamiętaj o odpoczynku

Jak ograniczenie stresu wpływa na organizm?

Ograniczenie stresu nie jest łatwe, jednak konieczne, jeśli zaczynamy u siebie zauważać bardzo niepokojące objawy świadczące o wyczerpaniu, spowodowanym właśnie chronicznym napięciem. Jeśli uda nam się wyeliminować te stresory, które zależne są od naszych indywidualnych doświadczeń, wówczas znacząco podniesie się nasz komfort życia oraz polepszy zdrowie.

Eliminacja zbędnego stresu przywróci organizmowi równowagę psychiczną i fizyczną, a co za tym idzie, prawidłowe funkcjonowanie wszystkich układów. Znikną nieprawidłowości trawienne, przykre dolegliwości związane z przemianą materii oraz dotkliwe bóle brzucha czy głowy. Zmniejszy się także ryzyko zachorowań na poważne schorzenia serca oraz układu krwionośnego. Ponadto, do normy powróci długość i jakość snu oraz koncentracja i pamięć.

Permanentne odczuwanie napięcia ma także konsekwencje psychiczne, co jest doskonale widoczne w związku przewlekłego stresu z depresją. Dlatego też, ograniczenie stresorów z pewnością pozytywnie wpłynie na samopoczucie. Rozprawienie się z trudnościami w pracy, wyzdrowienie lub pożegnanie się z inną, stresującą sytuacją, wywołuje poczucie ulgi oraz wyzwala radość. Dzieje się tak dlatego, gdyż z powrotem podnosi się poziom dopaminy i serotoniny, powszechnie uważanych za hormony szczęścia.

Na temat skutecznych metod ograniczenia stresu przeczytasz tutaj

« wróć

Przeczytaj też